Jikov

Pierwsze wzmianki o tarnobrzeskich Żydach pochodzą z końca XVI wieku.  Początkowo należeli oni do kahału, czyli gminy żydowskiej w pobliskim Dzikowie (hebr. Jikov).

Przed połową XVII w. mieli już bóżnicę. Kolejna bóżnica została zbudowana w 1718 r., natomiast w 1727 r. odnotowano istnienie kirkutu (cmentarza). W 1748 r. Żydzi mieli 45 domów, a ich społeczność liczyła 233 osoby. W 1757 r. rzucono na nich podejrzenie o dokonanie mordu rytualnego. W 1765 r. mieszkało na terenie kahału dzikowieckiego 569 Żydów, zaś w samym mieście – 410.

Przed wybuchem II wojny światowej mieszkało w Tarnobrzegu 3800 Żydów, głównie chasydów. Po zajęciu miasta, 17 IX 1939 r., hitlerowcy dokonali na rynku egzekucji 5 Żydów. Począwszy od 2 października część ludności żydowskiej wysiedlili do Mielca i Sandomierza, część wypędzili za San do sowieckiej strefy okupacyjnej.

W czerwcu 1941–  utworzone zostało getto dla ludności żydowskiej, które działało do lipca 1942.

To, co pozostało:

Cmentarz Żydowski (tzw. nowy cmentarz)

Zlokalizowany  przy ul. Marii Dąbrowskiej. W wyniku zniszczeń dokonanych w latach drugiej wojny światowej oraz w okresie po wyzwoleniu, do dziś na powierzchni 0,8 ha zachowały się zaledwie 4 macewy.

Synagoga (widoczna na zdjęciu)

Wybudowana w latach 1862-70 na miejscu starej, drewnianej bożnicy, która uległa spaleniu. Budynek przeszedł gruntowny remont w 1936 r. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zniszczyli synagogę. Po zakończeniu wojny budynek służył przez wiele lat jako magazyn zboża. W latach 70-tych budynek został odremontowany i obecnie służy jako biblioteka miejska.
Budynek synagogi został wzniesiony na planie prostokąta. Pierwotnie po stronie wschodniej znajdowała się główna sala modlitewna, a od zachodu przedsionek z babińcem. Ściany i sklepienie głównej sali modlitewnej pokryte było polichromiami.
Na jej ścianie synagogi znajduje się tablica pamiątkowa z napisem “Pamięci Tarnobrzeżan Żydów obywateli naszego grodu”.

Obecnie pełni funkcję Biblioteki Miejskiej.

W Tarnobrzegu jest 10 parafii katolickich, jedna starokatolicka bez świątyni, zbór protestancki i zbór Świadków Jehowy.

Wydaje się, że jeden z kościołów w Tarnobrzegu jest wyjątkowy, Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej.W ołtarzu głównym tej świątyni znajduje się bowiem cudami słynący obraz przedstawiający Matkę Bożą z Dzieciątkiem i Św. Józefem. Początkowo był on własnością rodziny Tarnowskich i przechowywany był w dzikowskim zamku.

Leave a comment